Yumurtalık (Over) Kanseri

Yumurtalık (Over) Kanseri

Yumurtalık Kanseri: Genel Bilgiler, Risk Faktörleri, Belirtiler, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Yumurtalık kanseri, kadınlar arasında yaygın görülen ve genellikle geç tanı konulan kanser türlerinden biridir. Yumurtalık kanseri, yumurtalıkların içinde başlar ve genellikle ilk evrelerde belirgin belirtiler vermez. Bu sebeple, erken teşhis ve uygun tedavi, yaşam kalitesini ve iyileşme şansını artırır. Bu yazıda, yumurtalık kanseri hakkında genel bilgiler, risk faktörleri, belirtiler, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve Hipek tedavisi hakkında ayrıntılı bilgiler sunacağız.

Genel Bilgiler

Yumurtalık kanseri nedir?
Yumurtalık kanseri, kadınların üreme sistemindeki iki ana organ olan yumurtalıkların içinde başlayan kanser türüdür. Yumurtalıklar, yumurta hücrelerini üretir ve kadın üreme sisteminin temel bileşenlerinden biridir. Yumurtalık kanseri genellikle çok yavaş gelişir ve başlangıçta belirti göstermez. Ancak ilerleyen evrelerde, kanserin yayılması ve metastaz yapmasıyla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Yumurtalık kanserinin türleri nelerdir?
Yumurtalık kanseri, üç ana tipe ayrılabilir:

• Epitelyal yumurtalık kanseri: Yumurtalığın yüzeyinde gelişir ve en yaygın görülen kanser türüdür.
• Germ hücreli kanserler: Yumurtalıkların içindeki yumurta hücrelerinden gelişir.
• Stromal hücre kanseri: Yumurtalıkların bağ dokusundaki hücrelerden kaynaklanır ve daha nadir görülür.

Yumurtalık kanseri ne kadar yaygındır?
Yumurtalık kanseri, tüm kadın kanserleri arasında 8. sırada yer alır, ancak ölüm oranı yüksektir. Kanser genellikle 50 yaş ve üzeri kadınlarda daha yaygındır, ancak genç kadınlarda da görülebilir.

Risk Faktörleri ve Sebepler

Yumurtalık kanserinin gelişimine neden olan tam faktörler bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri bu kanserin gelişme olasılığını artırabilir.

Ailede yumurtalık kanseri öyküsü
Ailede yumurtalık kanseri öyküsü olan kadınlar, kanser riskini artırmış olabilir. BRCA1 ve BRCA2 genetik mutasyonları da, özellikle yumurtalık ve meme kanseri riskini önemli ölçüde artırır.

Genetik faktörler
BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonlar, kadınlarda yumurtalık kanseri riskini artıran en bilinen genetik faktörlerdir. Ayrıca Lynch sendromu gibi kalıtsal hastalıklar da yumurtalık kanseri riskini artırabilir.

Yaş
Yumurtalık kanseri, genellikle 50 yaş ve üzeri kadınlarda daha yaygındır. Menopoz sonrası bu kanser türüne yakalanma riski artar.

Hormonal faktörler
Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı, yumurtalık kanseri riskini azaltabilirken; doğum yapmamak, erken menarş (ilk adet) yaşamak veya geç menopoza girmek gibi faktörler, kanser riskini artırabilir.

Fertilite ve doğurganlık
Çocuk sahibi olmamış kadınlar veya geç yaşta doğum yapmış kadınlar, yumurtalık kanseri için daha yüksek risk grubundadır. Ayrıca endometriozis ve polikistik over sendromu (PCOS) gibi durumlar da risk faktörleri arasında yer alır.

Obezite ve kilo
Obezite, yumurtalık kanseri riskini artırabilir. Fazla vücut yağı, hormon seviyelerini etkileyebilir ve kanserin gelişimine zemin hazırlayabilir.

Sigara kullanımı
Sigara içmek, genel kanser riskini artırdığı gibi, yumurtalık kanseri riskini de etkileyebilir.

Belirtiler ve Tanı

Yumurtalık kanserinin erken evrede belirtileri var mıdır?
Yumurtalık kanseri, erken evrede genellikle belirti göstermez. Bu yüzden çoğu zaman geç tanı konulur. Ancak bazı kadınlar, hastalığın ilerleyen evrelerinde şu belirtileri yaşayabilir:

• Karında şişlik veya dolgunluk hissi
• İştah kaybı veya şişkinlik
• Karın ağrısı veya pelvik ağrı
• İdrara çıkma sıklığında artış
• Yorgunluk veya halsizlik
• Düzensiz adet kanamaları (bazı vakalarda)
• Kilo kaybı

Yumurtalık kanseri tanısı nasıl konur?
Yumurtalık kanseri, genellikle bir kadının şikayetleri üzerine yapılan fiziki muayene ve testlerle tespit edilir. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Pelvik muayene: Doktor, pelvik bölgede anormallikler arar.
• Ultrason: Yumurtalıkların büyüklüğü ve yapısı hakkında bilgi sağlar.
• CT taraması ve MR: Kanserin yayılımını ve evresini belirlemeye yardımcı olur.
• CA-125 testi: Yumurtalık kanseri için bir tümör belirteci olan CA-125, kan testleriyle ölçülür. Ancak, her kadında yüksek çıkmayabilir.
• Biyopsi: Şüpheli kitlelerden alınan doku örnekleri, kanserin varlığını doğrulamak için laboratuvar ortamında incelenir.

Tedavi Yöntemleri

Yumurtalık kanseri tedavisi, kanserin evresine, türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. En yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:

Cerrahi müdahale
Cerrahi, yumurtalık kanserinin tedavisinde temel bir yöntemdir. Genellikle kanserli yumurtalık, rahim ve çevresindeki lenf bezleri çıkarılır. Cerrahinin amacı, kanserin yayılmasını engellemektir.

Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini engellemek için kullanılan ilaç tedavisidir. Yumurtalık kanseri tedavisinde cerrahiden sonra veya tedaviye yanıt vermeyen hastalarda kemoterapi kullanılabilir.
Kemoterapi ilaçları genellikle damar yoluyla verilir, ancak bazı durumlarda karın içine doğrudan uygulama yapılabilir.

Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanır. Yumurtalık kanserinde genellikle kemoterapi ve cerrahi ile birlikte kullanılır.

Hedefe yönelik tedavi (Targeted Therapy)
Yumurtalık kanseri tedavisinde hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin genetik özelliklerine odaklanır. Bu tedavi, sağlıklı hücrelere zarar vermeden kanser hücrelerini hedef alır.

İmmünoterapi
İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücreleriyle savaşmasını sağlar. Bu tedavi, özellikle ileri evre yumurtalık kanserlerinde araştırılmaktadır.

Hipek (Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy)

Hipek, yumurtalık kanseri tedavisinde kullanılan yenilikçi bir tedavi yöntemidir. Hipek, sıcak kemoterapi uygulamasını içerir ve kanserin karın boşluğunda yayılmasını engellemeye yardımcı olur. Genellikle cerrahi bir işlem sırasında uygulanır.

Hipek tedavisi kimlere uygulanır?
Hipek, genellikle yumurtalık kanserinin peritoneal (karın zarı) yayılma gösterdiği ileri evre vakalarda tercih edilir. Tedavi kararı, hastanın genel durumu ve kanserin yayılma seviyesine bağlı olarak verilir.

Sonuç

Yumurtalık kanseri, erken teşhisle tedavi edilebilen ancak genellikle geç fark edilen bir hastalıktır. Erken evredeki belirtiler fark edilmeyebilir, bu nedenle düzenli kontroller ve jinekolojik muayeneler büyük önem taşır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapi gibi yöntemler yer alırken, son yıllarda Hipek gibi yenilikçi tedavi seçenekleri de kullanılmaktadır. Yumurtalık kanseri riski taşıyan kadınlar, genetik testler ve uzman önerileriyle daha bilinçli bir yaklaşım sergileyebilirler.

Over içi sıcaklığa dayalı intraperitoneal kemoterapi (HIPEC), sitoredüktif cerrahi (CRS) ile birlikte peritoneal yüzeyleri etkileyen kanserlerde yardımcı bir tedavi stratejisi olarak umut vaat etmektedir, böylece kalan mikroskobik artık tümör hedeflenir bir şekilde yok edilebilir. HIPEC, intravenöz yol ile karşılaştırıldığında kemoterapiyi doğrudan periton boşluğu içindeki konsantrasyonları artırır ve uzun süreli adjuvan intraperitoneal maruziyetle ilişkilendirilen sistemik yan etkileri azaltır. Ayrıca, hipertermi doku penetrasyonunu artırır ve kullanılan terapötik kemoterapi ajanları ile sinerjik etkiye sahiptir. Over kanserinde, hem birincil hem de tekrarlayan durumlarda kullanımı için kanıtlar birikmektedir.